Eindhoven

Ondanks dat het verre van goed gaat met de vreemdelingen in ons land, is het de organisatie van Vreemdlandfestival goed gelukt om van thema ‘de onzichtbare wereld van vluchtelingen’ een dag te maken die zeer zeker het bezoeken waard was.

Donderdag 21 februari was een dag vol met muziek, fototentoonstellingen, lezingen, films en debatten. En zoals in de aankondiging stond, kwam je ‘ogen en oren tekort’ en moest je ‘voortdurend keuzes maken’ want het programma was uitgebreid.

Het uitgebreide programma werd beschreven in het VREEMDLANDpaspoort. Jammer genoeg was het programma zo uitgebreid dat debatten en lezingen vaak tegelijk vielen met muziek en cabaret. Uiteindelijk ben ik aangesloten bij het debat ‘Vluchteling zonder gemeenschap en recht’, ‘Zou je zo willen leven?’ en het interview met Ruud Lubbers. Allemaal waren ze zeer interessant maar jammer genoeg was de tijd te kort om deze rake thema’s goed te bespreken.

Vluchteling zonder gemeenschap en recht
Gespreksleider Jacob Voorthuis ging in debat met SP Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen, hoogleraar straf- en vreemdelingenwet Anton van Kalmhout, hoofddocent rechtsfilosofie Ronald Tinnevelt en PvdA Tweede Kamerlid Marit Maij. Met de vraag ‘Mag je wonen waar je wilt?’ veroorzaakte Voorthuis meteen pittige reacties van de gasten.

Veel ruimte voor vragen uit het publiek

De pas ingediende SP motie voor een menswaardige opvang voor asielzoekers kwam meermalen ter spraken. Maar betreurenswaardig genoeg voert verantwoordelijk staatssecretaris Teeven de motie niet uit, zoals de motie bedoelt was.

Rond de stelling “Iedereen wordt vrij geboren, iedereen heeft dus rechten” werd uitgebreid gedebatteerd. Sharon reageerde hierop meteen “Het is een eufemisme om het zo te stellen, dat klinkt beter dan plichten”. Hierna starten meteen een heftige discussie over rechten en plichten. Gelukkig snel onderbroken door een rake opmerking uit het publiek “Het moet geen woordspelletje worden”.

SP Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen met vluchtelingen op de foto

Ter afsluiting vroeg Voorthuis iedereen te reageren op de vraag “Wat moet er gebeuren met de vluchteling in Nederland?” Sharon en Ronald Tinnevelt wilden beiden dat het principe dat als je in Nederland bent je dan recht hebt op bescherming en dat de overheid de plicht om dit te regelen. Ze willen beiden een humaner asielbeleid.

Marit Maij en Anton van Kalmhout promoten beiden ruimere mogelijkheden voor mensen die hier wil werken en leren. Daar moeten meer pilots mee gedaan worden. Niet echt een antwoord op de gestelde vraag helaas.

Ieder mens een recht op perspectief
In het debat ‘Zou je zo willen leven’ ontving gespreksleider Anthonie Meijers directeur Vluchtelingen in de Knel Willem-Jan van Wijk, Groen Links wethouder Leny Scholten, medewerker van Defence for Children Carla van Os, VVD raadslid Hanny Jacobs en een ervaringsdeskundige.

Vlnr: Willem-Jan van Wijk, ervaringsdeskundige, Anthonie Meijers en Carla van Os

Meijers stelt vooraf duidelijk “Dit debat gaat niet over de schrijnende gevallen, maar wel over wat soort plichten hebben wij en wat voor plichten hebben de vluchtelingen”. Rechten op zorg, onderdak, eten, drinken en kleding en op dagbesteding worden besproken. Al gauw komt het basisprobleem boven tafel: een vluchteling moet anonimiteit opgeven als hij zich ergens meldt.

Het debat wordt afgerond met de belangrijke vraag “Wat zijn oplossingen voor mensen die in deze doodlopende straat zitten?”. Volgens Willem jan van Wijk “Vluchteling in de Knel zoekt naar oplossingen met een toekomstperspectief en terugkeer als mensen het zelf willen. En soms is er geen oplossing want die is er niet voor iedereen. Vluchtelingen in de Knel is de laatste oplossing voor vluchtelingen. En als ze zelfs niet meer bij ons terecht kunnen dan blijft er enkel basaal overleven over en kunnen wij slechts de scherpe kantjes ervan af halen. Het wordt dan overleven.”

Kritische vragen uit het publiek

Carla van Os zou graag zien dat ieder mens recht heeft op perspectief, in een fatsoenlijk land als Nederland hoor je geen mensen op straat te zetten. Willem-Jan en Leny waren het hier helemaal mee eens. Hier sluit ik me helemaal bij aan.

Ontmoeting met Ruud Lubbers
Bouwkunde student Rudy van Beurden ging onder grote belangstelling in gesprek met Ruud Lubbers. Er stond een uur voor, wat natuurlijk veel te kort is om zo’n bevlogen man aan het woord te laten. Lubbers vertelde geanimeerd over zijn werk als Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigden Naties (UNHCR). Hij is in veel in conflictgebieden geweest maar was telkens verwondert over de blije dingen die je daar toch aantreft. Ruud heeft er erg veel vreugde aan beleeft om deze functie te mogen vervullen.

Rudy van Beurden en Ruud Lubbers

Sinds 2006 was hij voorzitter van de Stichting Vluchtelingen Studenten (UAF). Het UAF stelt zich ten doel hoger opgeleide vluchtelingen te ondersteunen bij het verwerven van een passende maatschappelijke positie door hen te steunen bij het realiseren van hun studieplannen en bij het verwerven van een plaats op de arbeidsmarkt die aansluit bij hun opleiding en capaciteiten. Het UAF zet mensen in hun kracht en geeft ruimte voor elk talent, zoals schrijver Kader Abdolah.

Deze ontmoeting trok veel publiek

Lubbers verwees meermalen naar het ‘Het Handvest van de Aarde’, hij omschrijft het als “het heeft oog voor diversiteit, het is een visie hoe we met elkaar om moet gaan”. Hij brengt het zo goed dat volgens mij iedereen dit binnenkort gaat lezen. Ik kreeg er inspiratie van en ga er van de week zeker een uurtje in duiken.

Anke van Hest
Afdelingsvoorzitter SP Eindhoven