Eindhoven

In de Scientific American van november 2012 staat onder de kop “Autism and the Technical Mind” een verhaal van Simon Baron-Cohen, waarin hij verslag doet naar het vóórkomen van autisme in enkele Nederlandse regio’s.

Autisme heeft een duidelijke genetische component, maar het is nog overwegend onduidelijk hoe dat op chromosoomniveau werkt. Daarnaast is er volgens Baron-Cohen een link met de testosteronconcentratie in de baarmoeder. Jongens zijn veel vaker autistisch dan meisjes. Deze twee mechanismes hebben een wisselwerking.

Baron-Cohen stuitte voor het eerst op een verband tussen autisme en beroep toen hij in 1997 in Groot-Britannië 2000 gezinnen selecteerde, waarvan de helft minstens één autistisch kind had, en de andere helft een kind met een geestelijk probleem anders dan autisme.

Bij de autismegroep had 12,5% een vader met een hooggeschoold technisch beroep (“engineer”) en bij de grootvaders (5% in de andere groep), en bij de grootvaders 21,2% (tegen 2,5% in de andere groep). Een vergelijkbare invloed, maar in het artikel niet gekwantificeerd, bestond met de grootvader van moederskant. Ook in de partnerkeuze bleek enige correlatie. Dat suggereert een verband, maar is wetenschappelijk niet genoeg als bewijs.

Ter voorbereiding van een dergelijk bewijs vroeg Baron-Cohen in 2000 aan bijna 100 gezinnen met minstens één autistisch kind welke obsessies het kind had. Dat resulteerde in bekende voorbeelden als treindienstregelingen, dinosaurus-indelingen, lichtknoppen en mechanische systemen, door Baron-Cohen samengevoegd onder de term “systematiseren”. Een vervolgonderzoek voegde daar “aandacht voor details” aan toe. Kinderen met Asperger (een specifieke vorm van autisme) scoren duidelijk hoger op een test die aandacht voor details vraagt. Hun vaders en moeders trouwens ook.

Op andere plaatsen wordt een dergelijk verband gevonden. Wiskundestudenten in Cambridge hebben negen maal zo vaak autisme als humaniorastudenten (“alfa’s”) – 1,8 versus 0,2%. Op een voor dit doel ontwikkelde autismeschaal van 0 tot 50 scoort de gemiddelde vrouw 15, de gemiddelde man 17, winnaars van de Britse Wiskundeolympiade 21 en echte autisten 32.

In Silicon Valley, in Bangalore (het Indiase Silicon Valley) en bij met MIT (Massachusetts Institute of Technology, MIT) worden percentages autistische kinderen genoemd die tien maal hoger zijn als “normaal”. Maar dat is nooit afdoende onderzocht.

Vandaar dat Baron-Cohen op zoek ging naar een gebied waar een wetenschappelijk verantwoord vergelijkend onderzoek uit te voeren viel. Hij koos voor Eindhoven, en voor twee ongeveer even grote controlesteden Utrecht en Haarlem. Hij noemt de TUe en de High Tech Campus, bij hem “het Nederlandse equivalent van MIT”. Het onderzoek vond plaats door aan alle scholen te vragen hoeveel kinderen ze hadden met de formele diagnose “autisme”.

In Eindhoven bedroeg het aantal autistische kinderen 229 per 10000, in Haarlem 84 en in Utrecht 57. NB: dit zijn dus percentages op de algemene bevolking. En een verdere NB: dit zijn correlaties, geen een op een oorzakelijk verband! Niet elke goede technicus is een autist en niet elke autist is een goede technicus.

Nadelige genetische kenmerken handhaven zich vaak in een populatie omdat ze gepaard gaan met voordelen. Wie grote aantallen technici en wiskundigen bij elkaar brengt, krijgt statistisch veel autisten binnen. Het voordeel heeft zijn nadeel en de politieke moraal van het verhaal is dan ook een goede geestelijke gezondheidszorg een integraal deel van het voorzieningenpakket hoort te zijn.

Op 25 januari van dit jaar verklaarde GGzE-topman Verbugt in het ED (pdf-file), dat investeren in de geestelijke gezondheid van werknemers loont. Hij gebruikte een meer algemene probleemomschrijving (uiteraard is autisme niet het enige probleem), en hij gebruikte het beleid van Boeing, Google en Apple als voorbeeld.

Het onderzoek van Baron-Cohen bewijst met een ander voorbeeld wetenschappelijk dat Verbugt het grootste gelijk van de wereld heeft. De bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg schaden onze regio ook economisch.

Bernard Gerard